Η είσοδος στη Βουλγαρία ήρθε ύστερα από μια γεμάτη μέρα στο δρόμο, απ’ αυτές που ξεκινάνε με καφέ στα σύνορα και τελειώνουν με τα φώτα μιας νέας πρωτεύουσας να ξεπροβάλλουν στο βάθος. Η Σόφια μας υποδέχτηκε ντυμένη στο κρύο της, ήσυχη, μα με εκείνη τη βαριά αύρα του παρελθόντος να αιωρείται πάνω από τα κτίρια. Στη βραδινή μας βόλτα, περάσαμε μπροστά από τον εντυπωσιακό καθεδρικό του Αλεξάντερ Νέφσκι — έναν από τους μεγαλύτερους ορθόδοξους ναούς των Βαλκανίων, χτισμένο ως φόρος τιμής στους Ρώσους στρατιώτες που έπεσαν για την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από τους Οθωμανούς. Η Σόφια δεν σε εντυπωσιάζει με την πρώτη ματιά — σε κατακτά σιωπηλά, με τους δρόμους της, τα παλιά τραμ, και το συναίσθημα πως κάτω από την επιφάνεια κάτι πολύ βαθύτερο κινείται.
Την επόμενη μέρα, αφήσαμε την πόλη πίσω και κινηθήκαμε ανατολικά, προς την καρδιά της Στάρα Πλανίνα, το παλιό όνομα του Αίμου. Ο δρόμος ανέβαινε σιγά-σιγά, ώσπου βρεθήκαμε στο Beklemento Pass, γνωστό και ως Troyan Pass. Είναι ένα από τα πιο γνωστά ορεινά περάσματα της χώρας, με οροσειρές που ανοίγουν σαν βεντάλια μπροστά σου και μια απρόσμενη γαλήνη να καλύπτει το τοπίο. Ο δρόμος φιδώνει με στροφές που μοιάζουν φτιαγμένες για ταξιδιώτες σαν κι εμάς — χωρίς βιασύνη, μόνο ρυθμός και απόλαυση.
Και τότε, καθώς ανεβαίναμε, φάνηκε το Αρχιτεκτονικό Τόξο της Ελευθερίας (Arch of Freedom). Ένα τεράστιο μνημείο από μπετόν, υψωμένο πάνω στο πέρασμα σαν φρουρός του βουνού. Χτίστηκε το 1981 για να τιμήσει τους Ρώσους στρατιώτες που απελευθέρωσαν την περιοχή, και έχει αυτή τη χαρακτηριστική σοβιετική αισθητική – αυστηρό, επιβλητικό, αλλά και συναρπαστικό με έναν παράξενο τρόπο. Εκεί, η θέα απλώνεται παντού. Μείναμε ώρα να κοιτάμε τις κορυφές και να ακούμε μόνο τον άνεμο. Σαν να μιλούσε η ίδια η Ιστορία.
Αργότερα την ίδια μέρα, στρίψαμε βόρεια προς ένα από τα πιο ιδιαίτερα φυσικά θαύματα της Βουλγαρίας — τη σπηλιά Devetashka. Κρυμμένη μέσα σε ένα πυκνό δάσος, η είσοδός της μοιάζει με κάτι εξωγήινο: μια τεράστια καμάρα που σε καταπίνει. Η σπηλιά χρησιμοποιήθηκε για αιώνες από ανθρώπους, ζώα, ακόμα και από τον στρατό. Σήμερα είναι καταφύγιο για νυχτερίδες και, παράλληλα, προορισμός για ταξιδιώτες που αναζητούν κάτι διαφορετικό. Το φως που μπαίνει από τις τρύπες της οροφής κάνει τα εσωτερικά της τοιχώματα να λάμπουν σαν να έχουν δική τους ψυχή.
Η μέρα μας έκλεισε με το πιο ιδιαίτερο σημείο του ταξιδιού — το Buzludzha Monument. Χτισμένο στην κορυφή ενός βουνού, το “διαστημόπλοιο” της κομμουνιστικής εποχής στέκει εγκαταλελειμμένο, μνημείο ενός παρελθόντος που άλλοι θέλουν να ξεχάσουν κι άλλοι να θυμούνται. Χτίστηκε το 1981 ως σύμβολο του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος, και η αρχιτεκτονική του θυμίζει κάτι ανάμεσα σε brutalism και επιστημονική φαντασία. Η πρόσβαση είναι δύσκολη, αλλά το συναίσθημα όταν το αντικρίζεις δεν περιγράφεται εύκολα. Σαν να μπήκες μέσα σε μια παγωμένη στιγμή της ιστορίας. Το κτίριο μπορεί να ρημάζει, μα η παρουσία του είναι ακόμα ζωντανή — ίσως πιο πολύ από ποτέ.
Καθισμένοι εκεί, με θέα την απέραντη οροσειρά και την σιγή του σούρουπου να πέφτει πάνω μας, δεν χρειάστηκαν πολλά λόγια. Μόνο εκείνο το βλέμμα που λέει “ήταν σωστή η διαδρομή”. Η Βουλγαρία σε τρεις μέρες μας έδειξε πρόσωπα που εναλλάσσονται: μεγαλείο, μυστήριο, παρελθόν, φύση. Και όλα αυτά, σε μια διαδρομή που δεν περιμένεις, αλλά σε περιμένει.
